اگر شما هم جز افرادی هستید که به پرورش دام علاقه دارید بهتر است در ابتدا از نحوه تغذیه مناسب آنها اطلاعاتی کسب کنید تا بتوانید بهترین بازدهی از دام را داشته باشید. در این مقاله قصد داریم تا با انواع غذاهای مورد استفاده برای دام و بهترین خوراک دام آشنا شویم.
دام ها به چه مواد مغذی نیاز دارند؟
1- انرژی
2- آب
3- پروتئین
4- مواد معدنی
5- ویتامین ها
چند نوع خوراک دام داریم؟
خوراک دام ها به صورت کلی به سه دسته تقسیم می شوند که عباتند از:
1- علوفه ها
2- کنسانتره های دامی
3- ضایعات
علوفه ها مهم ترین بخش تغذیه یک دام هستند که از مواد پروتئینی و مغذی فراوانی تشکیل شده و ارزش غذایی فوق العاده ای دارند.
کنسانتره های دامی، تغذیه ای برای دام ها به صورت صنعتی و حرفه ای است که غنی از همه موارد غذایی برای دام بوده و بسیار خوش خوراک است.
-
علوفه ها:
- یونجه: یونجه از جمله علوفه هایی است که ارزش غذایی بسیار زیادی دارد. در علوفه ها مواد مغذی مانند پروتئین و کلسیم بسیار زیاد یافت می شود. این علوفه برای تمامی دام ها به خصوص برای گاو شیری مناسب است.
- علف باغ: این نوع از علوفه نیز ارزش غذای زیادی دارد و منجر به چرب شدن شیر گاو می شود. دام ها در هنگام غذا نشخوار می کنند که علف باغ به دلیل داشتن ساقه های بلند باعث می شود تا نشخوار دام ها زیادتر شود. از علف باغ برای جلوگیری کردن از خروج سریع خوراک های آردی نیز استفاده می شود.
- سیلاژها: سیلاژ هم جز علوفه ها حساب می شود که به هضم بهتر غذا و همچنین استفاده از علوفه های خشک در فصل های پاییز و زمستان مورد استفاده قرار می گیرد. ذرت خرد شده و سیلو شده را سیلاژ می نامند.
- کاه ها: این نوع از علوفه ها ارزش غذایی زیادی ندارد. دلیل بی ارزش بودن آن خشک بودن و پر حجم بودن است. عموماً کاه ها جلوی هضم و مصرف بیشتر غذا را می گیرند البته در صورتی که در جیره غذایی زیاد استفاده شود.
-
کنسانتره های دامی:
یکی دیگر از بهترین خوراک دام ، کنسانتره های دامی هستند. کنسانتره به صورت کلی از مخلوط علوفه های آردی به همراه ویتامین ها و مواد معدنی ساخته می شوند.
برای هر دام باید از مقدار معینی کنسانتره در کنار علوفه استفاده کنید. کنسانتره در صورت استفاده به مقدار لازم برای هر دام بسیار مفید بوده و ارزش غذایی زیادی دارد اما اگر از آن زیاد در جیره بندی استفاده کنید ممکن است برای دام خطرساز شود.
از جمله موادی که در تهیه بهترین کنسانتره دامی مورد استفاه قرار می گیرد عبارتند از:
- جو و گندم و ذرت
- تفاله مرکبات و تفاله چغندر
- سبوس گندم و کنجاله سویا
- کنجاله های هسته خرما و آفتابگردان و کلزا
- مکمل دامی و نمک و اوره
-
ضایعات در تغذیه دام:
برخی از مواد غذایی هستند که به عنوان ضایعات شناخته می شوند اما دارای ارزش غذایی هستند. از جمله ضایعاتی که می توانید استفاده کنید عبارتند از:
نان خشک:
نان خشک غذایی است که از آرد تولید شده پس برای دام می تواند مفید باشد. تنها باید به مواردی برای استفاده از نان خشک دقت کنید که عباتند از:
- مراقب باشید که نان خشک شما کپک نزده باشد.
- نان خشک را بگردید تا از مواد پلاستیکی یا سوزن و شیشه و … دور باشد. نان خشک اصولاً به صورت صحیح جمع نمی شود پس ممکن است مواردی مثل بالا در بین آن ها وجود داشته باشد که برای دام شما خطرساز می شود.
سبوس برنج:
از جمله بهترین نوع سبوس برنج، دانه های برنج است که به صورت آرد درآمده است. استفاده از انواع دیگر سبوس برنج توصیه نمی شود.
ملاس:
ملاس از جمله مواردی است که تولید انرژی زیادی برای دام می کند. همچنین می تواند جایگزین مناسبی برای جو و ذرت باشد. استفاده از ضایعات در تغذیه دام ها می تواند برای شما کم هزینه تر از موارد دیگر باشد. همچنین کارخانه ها می توانند بهتر و بیشتر از محصولات فرعی استفاده کنند.
نکات مهم در تغذیه علوفه و کنسانتره برای دام ها
- اگر شما گاو شیری روستایی دارید، درصورتی که گاو شما حدود 8 کیلوگرم شیر در طول یک روز تولید کند احتیاجی به کنسانتره در برنامه غذایی آن ندارید. تنها علوفه های مرغوب می تواند نیاز گاو شما را تامین کند.
- در صورتی که گاو شما در طول روز بیش از 8 کیلوگرم شیر تولید کرد برای تغذیه او از کنسانتره استفاده کنید.
- برای گاوهایی که تولید شیر زیادی دارند برای هر یک کیلوگرم شیر، از نیم کیلوگرم کنسانتره استفاده کنید. از علوفه های مرغوب و تازه نیز غافل نشوید.
- اگر می خواهید برنامه جیره غذایی را عوض کنید به صورت ناگهانی و یکدفعه اینکار را نکنید چون تغییر عادت دام می تواند به آن آسیب برساند.
- اگر می توانید علوفه و کنسانتره را باهم مخلوط کنید. درصورتی که امکان انجام این کار نبود، علوفه و کنسانتره را در طول زمانی بسیار کم به دام بدهید.
- توجه داشته باشید در صورت استفاده زیاد از کنسانتره، چربی شیر دام شما کاهش می یابد.
- درصورت کم شدن چربی شیر می توانید از کنجاله تخم پنبه استفاده کنید. همچنین در تغذیه دام از علوفه های مرغوب که طول بلندی دارد استفاده کنید.
- نکته آخر در مورد بهترین خوراک دام این است که برای تهیه غذای مورد نیاز دامتان باید بدانید مقدار علوفه یا کنسانتره برای هر دامی متفاوت است باید با توجه به نوع دام و وضعیت آن مقدار مورد نیاز تغذیه او را فراهم کنید.
منبع: www.mehradan.com
سلام ممنون از اینکه مقاله های تخصصی هم میذارین
سلام
تشکر از شما